در حالی که وارد روزهای سرد سال ۱۴۰۳ شده‌ایم و رفته رفته بر سرمای هوا افزوده می‌شود، تحویل سوخت مایع به نیروگاه‌ها برای جایگزینی بخشی از گاز مصرفی در زمستان به‌صورت روزانه درحال انجام است؛ اما این سوال مطرح است که آیا راهکار جایگزینی وجود دارد؟به گزارش خبرنگار پایان هفته به نقل از پایگاه خبری برق حرارتی، در گزارشی نوشت: با شروع فصل سرد سال یکی از اتفاقاتی که در کشور رخ می‌دهد افزایش مصرف سوخت گازطبیعی در بخش خانگی است و هرچه بیشتر به سمت زمستان می‌رویم، با افزایش سرما، مصرف گاز در بخش خانگی آنچنان افزایش می‌یابد که بخش قابل توجهی از سهم مصارف سوخت در صنعت، پتروشیمی و نیروگاهی نیز به گرمایش خانگی تعلق می‌گیرد.در این بین، بخش نیروگاهی و صنایع با محدودیت در گازرسانی مواجه می‌شوند و به‌ناچار باید برای ادامه فعالیت تولیدی در بخش صنعت و تولید برق در نیروگاه‌ها، از سوخت جایگزین که سوخت مایع است در بخش قابل توجهی از سبد سوختی خود بهره بگیرند.آنچه مشخص است، نیروگاه‌ها هیچ نقشی در تعیین میزان و نوع سوخت تحویلی ندارند و آنچه شبکه دیسپچینگ گاز کشور برای تحویل گاز به نیروگاه‌ها تخصیص دهد را با سوخت گازطبیعی و مازاد بر آن را تا سقف نیاز روزانه خود با سوخت مایع به‌فعالیت می‌پردازند.وزارت نیرو و صنعت نیروگاهی کشور راغب به استفاده حداکثری از سوخت گاز است، از طرفی وزارت نفت نیز راغب به تأمین حداکثری سوخت گاز برای نیروگاه‌هاست.دلیل وزارت نیرو برای تمایل استفاده حداکثری از سوخت گاز در نیروگاه‌ها و عدم استفاده از سوخت مایع، آثار جانبی استفاده از سوخت مایع در واحدهای حرارتی است. مصرف سوخت مایع نسبت به مصرف سوخت معادل گاز، استهلاک بیشتری به تجهیزات نیروگاهی تحمیل می‌کند؛ چرا که اساسا این تجهیزات برای استفاده از سوخت گازطبیعی طراحی شده‌اند و استفاده از سوخت جایگزین مایع، موجب می‌شود زودتر نیاز به تعمیرات دوره‌ای پیدا کنند. از سوی دیگر، علاوه بر تحمیل هزینه تعمیرات بیشتر، راندمان تولید برق با سوخت مایع نیز کاهش می‌یابد.در واقع نیروگاه‌ها برای تولید برق واحد، سوخت مایع بیشتری نسبت به تأمین سوخت با گازطبیعی باید مصرف کنند. از اینرو اقتصاد نیروگاهی نیز با خرید سوخت مایع بیشتر، دچار خسران است.به‌طور مثال، برخی نیروگاه‌های کشور در شرایط کمبود گاز زمستانه، به‌ناچار ملزم به استفاده از سوخت مازوت می‌شوند که مصرف این سوخت علاوه بر افزایش هزینه تعمیر، نگهداری و بهره‌برداری نیروگاه‌های حرارتی، موجب کاهش محسوس راندمان، ضریب بهره‌برداری و تولید ناویژه نیروگاه‌های بخاری می‌شود.مصرف سوخت‌های فسیلی به‌جز گاز، در نیروگاه‌های حرارتی حاوی موادی هستند که باعث رسوب‌زایی و خوردگی بر روی سطوح داغ بویلر می‌شوند. برطرف کردن آسیب‌های وارد شده به این تجهیزات مستلزم خروج اضطراری نیروگاه بوده که تعمیرات و آماده‌سازی دوباره نیروگاه جهت بهره‌برداری، مستلزم هزینه‌های سنگین است.مطالعات نشان می‌دهد که در صورت تخصیص مقادیر بالاتر از ۴۵درصد از سهم سوخت مصرفی نیروگاه‌های بخاری با مازوت، به‌ازای هر ۱۰درصد افزایش، به‌طور متوسط یک‌درصد راندمان، سه‌درصد ضریب بهره‌برداری و حداقل سه‌میلیون مگاوات ساعت ظرفیت تولید ناویژه نیروگاه‌های بخاری کشور کاهش می‌یابد.از سوی دیگر، وزارت نفت نیز اصلا تمایلی به تحویل سوخت مایع به نیروگاه‌ها ندارد و مایل است هرآنچه بیشتر سوخت گاز در نیروگاه‌ها و صنایع مصرف شود؛ چرا که ارزش اقتصادی سوخت مایع بسیار بیشتر از سوخت گاز بوده و وزارت نفت اگر به‌جای تخصیص سوخت مایع (نفت‌گاز و نفت‌کوره) به نیروگاه‌ها و صنایع، می‌توانست نیاز کامل آنها را با سوخت گاز تأمین کند، سوخت مایع متناظر را صادر کرده و درآمدهای میلیون دلاری از بابت آن کسب می‌کرد؛ اما درحال حاضر مجبور به تخصیص سوخت مایع با قیمت گازبها به نیروگاه‌ها و صنایع است.از اینرو، شرایط ایجاب می‌کند که برای سرپانگه‌داشتن بخش تولید در صنایع و تأمین بدون خاموشی برق در زمستان، صنایع و نیروگاه‌ها مجبور باشند بخشی از نیاز مصرفی خود را با سوخت مایع تأمین کنند و تنها راهکار ممکن، در شرایط فعلی با ظرفیت‌های فعلی تولید گاز از یک سو و میزان تقاضای گاز از سوی دیگر، کاهش و بهینه‌سازی مصرف گاز در بخش خانگی، تجاری و اداری است؛ تا هرچه بیشتر گاز به نیروگاه‌ها برای تولید برق زمستانه تحویل شود و از شدت مصرف سوخت مایع در بخش نیروگاهی کشور کاسته شود.
