فرهنگ، عموماً از آموزش بلندمدت منتج می شود و پایه گذاری سیستم آموزشی بر مبنای توسعه فرهنگ کار، اساسی ترین قدم در جهت توسعه فرهنگ کسب وکار جوامع محسوب می شود. فرهنگ سازی از طریق آموزش در اکوسیستم کارآفرینی مهمترین حوزه در جهت توسعه کارآفرینی است. در جوامع پیشرفته، فرهنگ کار از سنین پایین آموزش داده می شود و این آموزش هم بعد عملی و هم بعد تئوریک را در بر می گیرد. مهمترین سن برای یادگیری و کسب حس مسئولیت پذیری در قبال کاری که به او محول خواهد شد دوره نوجوانی می باشد. در دوره نوجوانی ویژگیهای شخصیتی نوجوان از لحاظ ویژگیهای کارآفرینی شکل می گیرد و باید بصورت تئوریک و عملی این آموزشها به او داده شود تا در انتخاب مسیر شغلی موفق باشد. این انتخاب باز هم نیاز به آموزش دارد تا در صورت انتخاب مسیر صحیح، نوجوان بتواند در دوران جوانی خود پس از کسب آموزه های دوران نوجوانی، سعی و خطاهای لازم را در جهت کسب و کار آتی خود انجام داده باشد. لازمه این آموزش ها تطبیق فرهنگ خانواده با فرهنگ انتخاب آزادانه افراد می باشد. در عصر حاضر فرهنگ کار در ایران متاسفانه بسویی پیش رفته که به صرف آموزش مهارتهای سخت و درگیرشدن خانواده ها و دانش آموزان از پایه دهم با مبحث کنکور، استرس بر خانواده ها حاکم شده و نوجوانان از کشف توانایی و علائق واقعی دور می مانند. لذا آموزش خانواده در اولین گام تغییر، باید عملی شود تا با این آگاهی فرزندان خود را بسوی ایده پردازی بر اساس علاقه خود سوق دهند.
همه افراد هر نوع کسب و کاری را بعنوان شغل خود انتخاب کنند در سه دسته زیر قرار خواهند گرفت:
استخدام: بدین معنی که با کارکردن برای افراد، نهاد یا سازمانی حقوق ماهیانه دریافت کند. خواه دولتی و خواه خصوصی باشد. در هر صورت، فرد با وابستگی به جایی به کسب درآمد می پردازد.
خوداشتغال: این افراد بر اساس تخصص خود به کسب درآمد می پردازند. مانند وکیل، پزشک و ….
کارآفرین: بر اساس علاقه و توانایی خود مسیر مقدس کارآفرینی را انتخاب کرده و نه تنها برای خود کسب درآمد می کنند بلکه با ایجاد ارزش در محیط خود سبب ساز تغییر مثبت و خلق ارزش اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی می شوند. (کارآفرینان سازمانی و اجتماعی، با وجود وابستگی، با تلاش خود و بر پایه اعتماد بر توانایی های خود باعث تغییر مثبت در محیط می شوند.
افراد جامعه خصوصاً نوجوانان ما که در آینده یکی از این مسیرهای شغلی را برمی گزینند، احتیاج به آموزش مهارتهای نرم در کنار مهارتهای سخت خواهند داشت. لذا لازمه ایجاد، احیا و یا توسعه فرهنگ کار در هر جامعه ای مستقیماً به فرهنگ و نظام آموزشی حاکم در آن جامعه وابسته است. اساسی ترین اقدام دولتها در جهت توسعه فرهنگ کار، توجه و ارزش گذاری به نظام آموزشی آن کشور است و میزان فارغ التحصیلان بیکار در هر جامعه ای مستقیماً دلالت بر ناکارآمدی نظام آموزشی در خصوص توسعه فرهنگ کار خواهد داشت.
هر فردی تنها یک بار زندگی می کند. پس باید تلاش کرد تا در این یک بار زندگی، هم با علاقه به تحصیل بپردازد و هم کسب و کار خود را با علاقه انتخاب کند. اهمیت به این موضوع می تواند شکاف بین تحصیلات یک فرد و نوع کسب و کار او را کمتر کند و در استراتژی بلند مدت، از تعداد فارغ التحصیلان بیکار بکاهد.
دکتر رویا اسدی
رییس کانون کارآفرینی استان کرمان
مدیر و مؤسس مرکز تخصصی کارآفرینی کارمانا
