استان کرمان به عنوان رتبه اول باغداری کشور دارای بیش از 25 درصد باغات کشور است، که اطلاعات محصولات مهم آن به شرح جدول ذیل می¬باشد.
انواع درختان گردو، بادام، گلابی، هلو، آلبالو، آلو، گیلاس و سیب درختی و مرکبات (پرتقال، لیمو شیرین، لیمو ترش، نارنگی، نارنج و گریپ فروت) و خرما در باغ های کوچک و متوسطِ استان وجود دارد.
این استان بیشترین صادرات غیرنفتی کشور را به همت کشاورزان و دیگر فعالان اقتصادی در عرضه کشاورزی ، به خود اختصاص داده است .
اما مهمترین سوال این است که بهره¬وری حوزه باغداری و باغات کرمان چقدر است ؟ درحالی¬که استان کرمان با کمبود شدید منابع آبی مواجه است وضعیت راندمان سیستم¬های آبیاری باغات کرمان چگونه است ؟ از آنجا که اکثریت کودها ، ریزمغذیها ، تقویت کنندها ، سموم و افت کش ها به صورت ارزی وارد کشور می شوند، میزان مصرف و بازدهی انها چقدر می باشد ؟میزان مصرف آنها با استانداردهای جهانی چه میزان فاصله دارد؟ میزان تولید در واحد سطح ، میزان تولید برحسب مصرف آب و خلق ارزش افزوده بر حسب مقدار چقدر است ؟
پرسش های فوق و تحلیل جامع در حوزۀ باغداری، متخصصین این حوزه را به این نتیجه کلی می رساند که لازم است به منظور افزایش بهره وری و پایداری برای باغ ها و باغداری استان کرمان(و ایران ) طرحی نو در اندازیم و بایست از رویکرد سنتی – دستی گذشته، فاصله گرفت. رویکرد جدید استفادۀ حداکثری و گسترده از فناوری های نوین و ابزار دقیق، جهت کاشت، داشت و برداشت محصولات باغی می¬باشد که در هوشمندسازی باغات کرمان قابل تعریف و تبیین است.
هوشمند سازی باغ، تلفیق دقیقی از طبیعت و تکنولوژی (فناوری) است به گونه¬ای که با رویکردی بهینه ، جامع و پایدار علاوه بر حفظ باغات، به توسعه پایدار آنها، بهره¬وری اقتصادی، حفظ محیط زیستو از همه مهم¬تر منزلت اجتماعی کشاورزان بیانجامد.
با پیشرفت و توسعه فناوری¬هایی نوین زیر، زمان ایجاد باغ های هوشمند فرا رسیده است:
1-ماشین های کاشت و استفاده از سیستم های GPS برای کاشت درختان در فواصل مشخص
2- تخصیص مختصات و پرونده به هر درخت
3-هرس کردن و برداشت محصول توسط ماشین
5- طراحی و اجرای برنامه تغذیه کودی مناسب همراه با آبیاری هوشمند،دقیق و کنترل شزایط اقلیمی
6- مراقبت و مانیتورینگ باغ، کنتر ل از راه دور، ثبت و ضبط کلیه متغیر¬های هر درخت به منظور ایجاد حافظه برای باغ
7- ایجاد سایبان و …
این فناوری¬ها با رویکرد استفاده بهینه و اقتصادی از نهاده¬های کشاورزی با افزایش کیفی و کمی محصولات باغی منجر به حداکثر سازی سود باغ های کشاورزی توام با سازگاری محیط زیست می¬گردد.
ضمن اینکه این مهم دو سال قبل در دستور کار وزارت جهاد کشاورزی و وزارت فناوری اطلاعات و ارتباطات برای همکاری و هم افزایی قرار گرفته است .اینجانب به عنوان نماینده بخش خصوصی در کارگروه اقدام کشاورزی هوشمند، مشترک میان وزارت جهاد کشاورزی و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات شاهد تدوین سند ملی «برنامه اقدام مشترک در راستای توسعه اقتصاد دیجیتال در کشاورزی” به عنوان سند بالادستی بوده ام . این سند در مرداد ماه سال 97 منجر به امضای تفاهمنامه‌ای میان دو وزراتخانه به منظور عملیاتی کردن هوشمندسازی کشاورزی در کشور گردید.
.
وزیر سابق جهادکشاورزی با همراهی وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در رونمایی این تفاهمنامه بیان کردند : هوشمندسازی سیستم های نوین آبیاری با زیرساخت¬های فناوری اطلاعات و ارتباطات، بهره¬وری آب در بخش های زراعی و باغبانی را 35 درصد افزایش می دهد.
اکنون که اهمیت باغداری و ضرورت هوشمند سازی آن هم در سطح کلان و هم در سطح استان و هم برای کشاورزان و دیگر فعالان اقتصادی مشخص و معین هست نیازمند مدلی جامع ، عملیاتی با صرفه اقتصادی می باشیم تا الگوی مناسبی برای باغات کشورمان باشیم :
در تصویر زیر مولفه¬های باغ هوشمند پیشنهادی نگارنده ترسیم شده است. آب از منبع به استخر یا مخزن منتقل شده و از آنجا به اتاق آبیاری و تغذیه هدایت می¬شود . سپس در این اتاق، کود، ریزمغذی و اسید که از تانکرها به میزان لازم برنامه-دهی شده توسط میکسر با آب محلول شده و در سیستم آبیاری باغ (لوله ها یا نوار ) قرار می¬گیرد.
اکثر باغ ها در ایران و مشخصا در کرمان فاقد چنین اتاقی به منظور تنظیم دقیق ترکیب محلول آب و کود و مواد ریزمغذی هستند . استفاده از دستگاه تغذیه هوشمند این امکان را فراهم می¬سازد که عناصر مغذی مورد نیاز گیاهان به مقدار مشخص و در زمان مناسب به آنها رسانده شود و گیاه با فقر غذایی در یک زمان و اور دوز (مصرف بیش از حد) در زمان کوددهی مواجه نگردد. برنامه تغذیه و آبیاری توسط کامپیوتر مرکزی قابل تغییر، تنظیم و برنامه¬ریزی است. همچنین اگر باغ، دارای قطعات گوناگون با درختان متفاوت باشد، کامپیوتر مرکزی (هیدروکامپیوتر) قابلیت برنامه¬دهی متفاوت برای تغذیه و آبیاری هر قطعه را به طور جداگانه خواهد داشت. انرژی لازم برای این فعالیت¬ها می¬تواند در صورت تمایل باغدار و صرفه اقتصادی، با انرزی سولار (انرزی خورشیدی) نیز تأمین گردد.
کاووس نگینی
مدیرعامل شرکت زمین هوشمند
نماینده رسمی شرکت هرمیسن اسپانیا
