استان کرمان با دارا بودن وسعت سرزمینی 11 درصدی کشور سربلند ایران، تنوع اقلیمی از گرمترین نقطه کره خاکی تا بخشهایی که در تمام طول سال از برف پوشیده شده است، پوشش گیاهی متنوع و غنی و بالاخره ارتفاع بالا از سطح دریا و تابش سیصد روزه کامل آفتاب در طول سال، مهد پرورش طیف وسیعی از گیاهانی است که در بسیاری از موارد به عنوان “گیاهان دارویی” شناخته می¬شوند. این تنوع اقلیمی متفاوت و شرایط پرورش خاص، به تغلیظ یا فزونی ترکیباتی منجر می¬شود که در داروسازی به عنوان مواد مؤثره دارویی (APIs) شناخته می-شوند؛ به عنوان مثال، می¬توان به گیاه خارمریم اشاره نمود که در مقایسه با گونه¬های رشد و نمو نموده شمال و غرب کشور، درصد بالاتری از سیلی مارین، به عنوان یک ترکیب محافظ کبد، را دارا بوده و این در حالی است که مشکل کبد چرب در جهان درصد بالایی از مبتلایان به بیماریهای گوارشی را به خود اختصاص داده و حتی یک دهم درصد ماده مؤثره بیشتر در مقیاس صنعت داروسازی، میلیونها دلار تفاوت در صنعت پرسود اقتصاد سلامت را به دنبال خواهدداشت. استفاده مفید و مؤثر از این منابع غنی گیاهان دارویی با مشکلاتی نظیر خشکسالی، خام¬فروشی، عدم تمرکز کشت- داشت و برداشت، نبود صنایع تبدیلی و فرآوری و بالاخره برداشت بی¬رویه و غیر اصولی، آنطور که بایسته و شایسته مردمان سخت¬کوش حاشیه کویر مرکزی ایران است، به خلق ثروت و اشتغال¬زائی منجر نشده و به نوعی، مصداق زندگی فقیرانه بر بستری غنی از ثروت خدادادی، محسوب می¬شود. در این میان، تبدیل گیاهان دارویی به “داروهای گیاهی”، که شامل فرآورده های مرسوم قابل مصرف در انسان نظیر قرص، کپسول، شربت، پماد، کِرِم و حتی اشکال دارویی تزریقی می¬باشد، و حتی تولید اشکال دارویی با ارزش فوق العاده نظیر فیتوزوم ها که قیمت بالا و قدرت جذب خوراکی بهتری دارند، می¬تواند چهره اقتصادی کرمان را از یک استان با مواد خام معدنی و کشاورزی به استانی با کاربرد فناوری¬های نو، اقتصاد دانش بنیان، نرخ بیکاری پائین و تولید ثروت بالا تبدیل و با همکاری بخش خصوصی و اتاق بازرگانی، باب ورود داروهای گیاهی استان را به کشورهای پیرامونی باز نماید. نمونه های محدود محصولات فرآوری شده گیاهی نظیر صادرات عصاره شیرین¬بیان، اسانس گل سرخ و اسانس پوست مرکباتی نظیر گریپ فروت، به عنوان مشت نمونه خروار، مؤید و مبین مطالب مرقوم گردیده بوده و این امید وجود دارد که با دوره ترسالی احتمالی چندسال آینده، حرکت انگیزشی جهش در تولید، راه اندازی کشت مدرن واریته های مورد نظر گیاهی در مجتمع های کشت و صنعت و تسهیل در تولید، بتواند به آشتی دانش تولید اشکال دارویی موجود در استان و غنای ثروت خداداد گیاهان استان، بینجامد و کاری شود کارستان!!!…. به امید آن روز…..
دکتر عباس پرداختی، معاون تحقیقات و فناوری دانشگاه علوم پزشکی کرمان
