کارآفرینی موتور محرک رشد اقتصادی و موضوع محوری دنیای اقتصاد و رقابت درکشورهای توسعه یافته و درحال توسعه محسوب می شود و ایجاد بستر مناسب برای شکل گیری و توسعه کارآفرینی، دغدغه مشترک نهادهای دولتی و شهروندان است. دانشگاه ها در پاسخ به این انتظارات و بر اساس ضرورت های کارآفرینی و بازار کار، در حال تغییر و تجدید سازمان هستند. مراکز رشد واحدهای فناور، جلوه ای از تحول دانشگاه ها از آموزش و پژوهش محوری به کارآفرین محوری است.
مراکز رشد با هدف افزایش سهولت و کاهش خطرپذیری راه اندازی کسب و کارهای خلاق و نوآورانه در ذیل دانشگاه ها و مراکز پژوهشی و پارک های علم و فناوری تأسیس شده اند و جریان تبدیل دانش به فناوری و محصول را سریع و آسان می نمایند. مراکز رشد به خاطر مجاورت با دانشگاه ها و ایفای نقش واسط بین دانشگاه و صنعت، ساختار و منابع انسانی متخصص و مجربی را برای هدایت و حمایت از صاحبان ایده فراهم نموده اند. این مراکز برای کارآفرینانی که با تکیه بر علم و فناوری دارای ایده های قابل تجاری کردن هستند طی مدت چند سال فضای اداری، امکانات و تجهیزات فیزیکی، خدمات آموزشی، مشاوره ای، تحقیقاتی و مالی را فراهم می نمایند و آن ها را برای حضور مستقل، پایا و مؤثر در صحنه فناوری کشور آماده می نمایند. نقطه شروع برای پذیرش در مراکز رشد، داشتن ایده قابل تجاری سازی و نوآورانه است که طی دو دوره رشد مقدماتی و رشد مورد حمایت قرار می گیرند و هویت حقوقی مستقلی از مرکز رشد را ایجاد می نمایند. طی دوره رشد مقدماتی که دوره ای 6 ماهه است افراد پذیرش شده، مشاوره و آموزش های لازم برای توسعه ایده، آشنایی با بازار، تشکیل و تثبیت تیم کاری، ثبت شرکت و … را فرا می گیرند و در دوره 3 ساله رشد، با دریافت حمایت های لازم به معیارهای رشدیافتگی نظیر رقابت پذیری و تاب آوری در بازار دست می یابند.
مرکز رشد سازمانی است که جریان دانش و فناوری را در میان دانشگاهها، موسسات تحقیق و توسعه، شرکتهای خصوصی و مخترعین و مبتکرین به حرکت انداخته و ارتباط آنها را با بازار مدیریت میکند. این مرکز، رشد شرکتهای متکی بر نوآوری را با فرآیندهای حمایتی تسهیل میکند
اصلی ترین مزیت های استقرار در مرکز رشد، امکان تداوم فعالیت در سال های دشوار اولیه، کاهش هزینه های راه اندازی کسب و کار و بهره مندی از ظرفیت های علمی و پژوهشی دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی است. فعالیت واحدهای استقراریافته در فضای مبتنی بر همکاری و هم افزایی که با شبکه ای از پیوندها بین واحدهای فناور برقرار می شود امکان یادگیری و استفاده از ظرفیت های سایر واحدها برای توسعه بیشتر را ایجاد می کند. کسب مشروعیت و مقبولیت اجتماعی دیگر مزیت با اهمیتی است که با حضور شرکت های نوپا در دامان دانشگاه و معرفی آن به جامعه ایجاد می شود.
درست است که کارآفرینی فرایندی پیچیده و توأم با مخاطرات درونی و محیطی است اما مراکز رشد با فراهم نمودن زمینه مناسبی برای شکل گیری، توسعه و تجاری سازی ایده های خلاقانه به میزان زیادی می توانند احتمال موفقیت کارآفرینان را افزایش دهند. پذیرش در مراکز رشد منحصر به دانشجویان و اساتید نیست اما مجاورت مراکزرشد در کنار دانشگاه ها، فرصتی بی نظیر را در اختیار دانشجویان قرار داده تا همزمان با فراگیری دانش و اخذ مدرک تحصیلی، مسیر شغلی خود را در جهت کارآفرینی طرح ریزی نمایند و ضمن نقش آفرینی در توسعه کشور، خود نیز به ایده آل ترین شیوه کسب درآمد نایل شوند.
کارنامه فعالیت مراکز رشد و شرکت های دانش بنیان زیرمجموعه طی یک دهه گذشته در کشور و استان بسیار قابل توجه است با این حال ضرورت دارد تا با اصلاحات در نظام اداری بویژه از طریق تسهیل فرایندهای صدور مجوز، و با توسعه سایر ارکان اکوسیستم کارآفرینی نظیر سرمایه گذاران خطرپذیر، زمینه مناسب تری برای فعالیت کارآفرینان بویژه شرکت های دانش بنیان فراهم شود.
دکتر حسین کاظمی
مدیر کارآفرینی و مرکز رشد واحدهای فناور
